Bortezomib nedir?
Velcade® olarak da bilinen Bortezomib, miyelom tedavisinde kullanılan bir proteazom inhibitörü ilaçtır.
Nasıl çalışır?
Bortezomib, proteazomların hareketlerini bloke ederek çalışır. Proteazomlar, vücudun tüm hücrelerinde bulunan büyük moleküllerdir ve hasarlı veya istenmeyen proteinlerin parçalanmasında rol oynarlar. Bortezomib, işlevlerini geçici olarak bloke ederek istenmeyen proteinleri parçalamalarını engeller. Bu, proteinlerin toksik seviyelere yükselmesine neden olarak hücreyi öldürür. Miyelom hücreleri, normal sağlıklı hücrelere göre proteazomlara daha fazla güvenir; bu nedenle bortezomib'e çok daha duyarlıdırlar.
Bortezomib nasıl verilir?
Bortezomib genellikle deri altına (deri altı) enjeksiyon olarak verilir, ancak intravenöz olarak da (damar içine) verilebilir. Bortezomib çoğunlukla steroid deksametazon ile birlikte verilir. Ayrıca kemoterapi ilacı siklofosfamid (VCD olarak bilinir) veya immünomodülatör ilaç (IMiD) talidomid (VTD) gibi başka kombinasyonlar halinde de verilebilir. Bortezomib'in tam dozu ve ne kadar süreyle alacağınız, aşağıdakiler de dahil olmak üzere:
- Boyunuz ve kilonuz,
- Hangi tedavi kombinasyonunu aldığınıza,
- Maftada bir defa mı yoksa haftada iki kez tedavi gördüğünüze bağlıdır.
Bortezomib ile ilgili diğer bilgiler
Bortezomib ile tedavi edilirken yeşil çay içmemeli veya yeşil çay takviyeleri almamalısınız çünkü bunlar bortezomib'in çalışma şeklini etkileyebilir.
Bortezomib tedavisine müdahale edebileceğinden, yüksek dozlarda C vitamini almaktan da kaçınmalısınız.
Bortezomib alırken alkol alımı kesinlikle sınırlandırılmalıdır çünkü baş dönmesi ve yorgunluk gibi yan etkileri şiddetlendirebilir.
Bortezomib'in olası yan etkileri
Bortezomib, hastadan hastaya önemli ölçüde değişebilen bir dizi olası yan etkiye sahiptir. Herhangi bir bildirimde bulunmak önemlidir
Yan etkileri derhal tedavi edilebilmesi veya yönetilebilmesi için mümkün olan en kısa sürede doktorunuza veya hemşirenize bildiriniz. Genellikle bortezomib ile ilişkili yan etkileri yönetmenin en iyi yolu, dozu azaltmak ve/veya bortezomib programını değiştirmek ör. haftada iki kezden haftada bire kadar. Tedavide birkaç hafta süreyle geçici bir duraklamadan da yararlanabilirsiniz. Bu, miyelomun aktivitesini etkilememelidir ve miyelomunuzun aniden ilerleyeceği anlamına gelmez.
Ne yazık ki, yan etkiler sorunlu olmaya devam ederse, tedaviyi tamamen durdurmak ve diğer seçenekleri düşünmek gerekebilir.
Periferik nöropati
Periferik nöropati, eller, ayaklar, kollar veya bacaklardaki sinirlerin hasar görmesidir. Tedaviye başladıktan sonra oldukça hızlı bir şekilde ortaya çıkma eğilimindedir ve ağrılı/rahatsız edici yanma, karıncalanma ve karıncalanma hissi üretebilir. Bortezomib'in en önemli ve sorunlu yan etkisi olabilir.
Çoğu hasta için, bortezomib dozu ve/veya uygulama sıklığı azaltıldıktan sonra semptomlar düzelecek veya kaybolacaktır. Ancak bazı durumlarda bortezomib'in geçici olarak durdurulması veya kesilmesi gerekebilir. Şiddetli periferik nöropatiniz varsa, gelecekte buna neden olduğu bilinen başka tedavilere sahip olamayabilirsiniz. Ağrı ve rahatsızlık hafif masaj, ılık banyolar, sıcak/soğuk paketler ve pregabalin ve gabapentin gibi özel sinir ağrı kesici ilaçlarla hafifletilebilir.
Düşük kan sayımı
Bortezomib, kanınızdaki kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve trombosit sayısında azalmaya neden olabilir. Bu, anemi ve yorgunluğa neden olabilir, ayrıca sizi enfeksiyona karşı daha duyarlı hale getirebilir ve kanama riskinizi artırabilir. Gerekirse, bu yan etkilere yardımcı olmak ve kan hücresi sayınızı artırmak için size destekleyici tedavi verilebilir.
Gastrointestinal rahatsızlıklar
Bortezomib ishal, kabızlık, bulantı ve kusmaya neden olabilir. Genellikle hafif ve yönetilebilir olsa da, bu yan etkiler bazı durumlarda sorunlu hale gelebilir. İyi bir sıvı alımını ve dengeli beslenmeyi sürdürmek önemlidir. Doktorunuz bu yan etkilerin önlenmesine veya kontrol altına alınmasına yardımcı olacak özel bir tedavi önerebilir.
Deri döküntüleri
Bortezomib alan bazı miyelom hastalarında kaşıntılı olabilen ve antihistaminikler ve/veya steroid kremlerle tedaviye ihtiyaç duyan deri döküntüsü gelişebilir. Bu özellikle sorunluysa, tedaviyi geçici olarak durdurmak veya daha düşük bir dozda yeniden başlamak gerekebilir.
Düşük tansiyon (hipotansiyon)
Bortezomib, baş dönmesi, sersemlik veya bayılacakmış gibi hissetmenize neden olabilecek kan basıncında düşüşe neden olabilir. Kan basıncınızı düşürmeye yardımcı olmak için tedavi görüyorsanız, bortezomib kullanırken dozunu düşürmeniz veya kesmeniz gerekebilir. İyi su içmek, özellikle bortezomib uygulandığı süre boyunca hipotansiyonu önlemeye yardımcı olabilir. Bortezomib alırken baş dönmesi veya sersemlik hissediyorsanız, makine kullanmamalı veya araba kullanmamalısınız.
Tükenmişlik
Yorgunluk genellikle tedavi bittikten kısa bir süre sonra düzelir. Yorgunluğu yönetmenize yardımcı olacak bir dizi tıbbi ve tıbbi olmayan yol vardır. Örneğin, anemi tedavisi, düşük kırmızı kan hücresi sayımlarından kaynaklanıyorsa yorgunluğu azaltabilir. Aktivite seviyenizi artırmak ve aromaterapi veya masaj gibi tamamlayıcı terapilere sahip olmak da yardımcı olabilir.
Bortezomib ile en sık kullanılan ilaçlar hakkında daha fazla bilgi edinin:
- Siklofosfamid
- Daratumumab (Darzalex®)
- Deksametazon
- Talidomid
- Lenalidomid (Revlimid®)
- Melfalan
- Panobinostat (Farydak®)
- Prednizolon
Tedavinizle ilgili herhangi bir sorunuz varsa, doktorunuz veya hemşirenizle konuşun. Kişisel durumunuzla ilgili sorularınız varsa sorabileceğiniz en iyi kişiler onlardır. Bu yazıdaki bilgiler onların tavsiyelerinin yerini almaz.